ANKARA – 2023 seçimlerine kısa bir müddet kala Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığındaki AK Parti heyetinin başörtüsü ile ilgili Anayasa değişikliği için HDP’yi ziyaret etmesi çok tartışıldı.
Özellikle son bir ayda eski DTP Eşbaşkanı Aysel Tuğluk’un sağlık sorunları nedeniyle serbest bırakılması, Kobani Davası’nda verilen iki tahliye kararı ve Selahattin Demirtaş’ın babasını görmeye götürülmesi gibi gelişmeler yeni bir çözüm sürecinin sinyali olabilir mi?
AK Parti’nin halinde görülen değişimi kıymetlendiren HDP’li siyasetçiler, siyaset bilimciler ve kamuoyu araştırmacılarına nazaran iktidar kanadından gelen bu ataklar iktidardan kopan Kürt seçmenin uzaklaşmasını engelleme ve HDP kitlesini cumhurbaşkanlığı seçiminde tarafsız alana çekmek için taban yoklama gayreti.
‘AK PARTİ DOĞU’DA “YENİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR” MESAJI VERİYOR’
HDP Genel Saymanı ve MYK üyesi Doğan Erbaş’a nazaran AK Parti’nin HDP’ye yönelik bu adımlarının iki boyutu var. Bilhassa son süreçte iktidardan koparak HDP de dâhil olmak üzere farklı partilere yönelen Kürt seçmenin uzaklaşmasını durdurmak ve HDP kitlesinde baş karışıklığı yaratmak üzerinden atılımlar yapıldığına dikkat çeken Erbaş, bu adımların taktiksel ataklar olduğuna vurgu yaparak şunları söyledi:
“İktidarın son hamlelerinden sonra yerelden bizlere gelen bilgilere göre AK Parti, özellikle doğu illerinde “yeni bir dönem başlıyor”, “sorunu yine biz çözeriz” üzere telaffuz geliştirdikleri görülüyor. AK Parti’nin 2015 yılından bu yana, bilhassa MHP ile yaptığı ittifak sonucu Kürt zıtlığında tırmanışa varan uygulamalar bölgede AK Parti’ye olan takviyesi azalttı. AK Parti artık bu kitle üzerinde yine tesirli olmak istiyor. Öteki yandan da HDP kitlesinde bir zihin bulanıklığı yaratarak bir değişim ve dönüşüm beklentisi yaratıp hareket yapıyor. Bu büsbütün taktiksel ataklardır. Bu durum seçime giderken bu atakların artacağını bize gösteriyor.”
‘HDP STRATEJİK BİR DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM HALİNDE MÜZAKERE VE DİYALOĞA AÇIK’
HDP’nin, stratejik bir değişim ve dönüşüm halinde müzakere ve diyaloğa her vakit açık olduğuna vurgu yapan Erbaş’a nazaran AK Parti’nin mevcut siyasetleri ve içinde bulunduğu ittifak ile yakın vakitte bu dönüşümü sağlaması, yeni bir tahlil süreci yaratması pek mümkün görünmüyor. Hasebiyle ‘göz boyama’ ve ‘aldatma’ denilebilecek tavırların HDP ve HDP seçmeni üzerinde bir baş karışıklığına neden olmayacağını kaydeden Erbaş, “HDP kitlesinin en politik kitle olduğu düşünüldüğünde iktidarın bu hamleler ile bir sonuca ulaşamayacağını hep birlikte göreceğiz. Eğer iktidar attığı adımlarda samimiyse işe Abdullah Öcalan’ın hukuksal zeminde avukatları ile görüştürülerek başlayabilir. Kayyım kararlarının geri alınması, anadilde eğitim, yerel demokrasi uygulamalarına geçiş gibi uygulamalar da HDP’nin üzerinde durduğu hassasiyetlerdir. Böyle bir süreç başlatırsa elbette oturulur, konuşulur” diye konuştu.
‘ÇOK İLGİNÇ SEÇİM SONUÇLARI İLE KARŞILAŞACAĞIMIZI DÜŞÜNÜYORUM’
Gezici Araştırma Merkezi Lideri, Memleketler arası Güvenlik ve Stratejik Çalışmalar Uzmanı Murat Gezici’ye nazaran Türkiye, Başkanlık sistemine geçiş sonrasının en değerli seçimine gidiyor. Bu süreçte merkez sağ-sol, doğu-batı, laik-muhafazakâr üzere ayrımların manalarını değerli formda kaybedeceği bir seçimle yüzleşileceğini belirten Gezici, “Z kuşağı ile ilgili ilk kamuoyu araştırmalarını yapan bir araştırmacı olarak çok ilginç seçim sonuçları ile karşılaşacağımızı düşünüyorum” sözlerine yer verdi.
‘AK PARTİ HALA ŞANSLI BİR KONUMDA’
AK Parti’nin son periyotta HDP üzerinden yaptığı atakları pahalandıran Gezici, Kürtlerin yüzde 64’ünün hala AK Parti’ye oy vermeyi sürdürdüğünü kaydederek şöyle konuştu:
“Son zamanlarda oy oranlarında bu durumda nispi bir kayıp olsa da seçmenin oy verme alışkanlığı anlamında AK Parti hala şanslı bir konumda. Kürt seçmenin özellikle genç kuşakta HDP’ye yönelik bir sempatisi olsa da 40 yaş ve üstü kuşak hala muhafazakâr değerler çerçevesinde hareket ediyor. Yine MHP lideri Devlet Bahçeli’nin AK Parti ve HDP arasında anayasal değişiklik sebebiyle yapılan toplantıya yüksek sesle karşı koymaması bu anlamda AK Parti’nin elini güçlendirdi.”
‘SEÇİMLERDE SİYASAL ANLAMDA SİMGESEL DURUMDA OLAN KİŞİLERİN ADAY GÖSTERİLECEĞİNİ GÖRECEĞİZ’
AK Parti’nin seçime giderken Kürt seçmene yönelik diğer adımlarının da olacağını öngören Gezici, bahse daha çok Güneydoğu ve Doğu Anadolu seçmeni açısından bakmak gerektiğine dikkat çekti. 2009 yılında başlayan tahlil süreci çerçevesinde AK Parti’nin Doğu sorunu açısından radikal bir değişimi başlatan parti olarak görüldüğünü tabir eden Gezici, “Gerek uygulamadaki problemler gerekse acele ve sistemsiz bir şekilde yapılan değişiklikler sürecin tıkanması sonucunu doğurmuştu. Bu açıdan geçmişteki müktesebata baktığımızda AK Parti’nin Kürt seçmene yönelik sosyal ekonomik ve kültürel anlamda anlamlı adımları olacaktır. 2023 yılında yapılacak seçimlerde özellikle adayların belirlenmesi sürecinde yerel halka hitap edecek ve siyasal anlamda simgesel durumda olan kişilerin aday gösterileceğini göreceğiz” dedi.
‘AK PARTİ’NİN HDP ATILIMI TABAN YOKLAMA ÇABASI’
MAK Danışmanlık İdare Konseyi Lideri Mehmet Ali Kulat’a nazaran AK Parti’nin bu adımları HDP’yi, Millet İttifakı’ndan uzaklaştırarak cumhurbaşkanlığı seçiminde tarafsız alana çekmek için taban yoklama gayreti.
Dolayısıyla iktidarın bu adımlarının büsbütün siyasi bir atak olarak okunması gerektiğine dikkat çeken Kulat, “Son dönemde yapılan araştırmalarda ne Millet İttifakı ne de Cumhur İttifakı yüzde 50+1 bandını yakalayabilmiş değil. Burada da devreye yüzde 10 bandında oya sahip olan HDP’nin oyları giriyor” sözlerine yer vererek şunları kaydetti:
“CHP, Doğu ve Güneydoğu’da uzun vakit sonra birinci defa görünür halde. Yaptığımız araştırmalar da CHP’nin bölgede rüzgârı yakaladığını gösteriyor. Bu rüzgâr Millet İttifakı’nın seçimi kazanmasına kâfi olur mu tartışılır lakin iktidar kanadı için risk oluşturuyor. Şu an için konuşmak gerekirse bu atılımların yüzde 10’luk bir seçmen kitlesini etkileyeceğini düşünmüyorum. Fakat seçim için daha mühlet olduğunu düşünürsek, bu atılımlar atılacak öteki adımların işareti olabilir.”
HDP TABANINI ETKİLEYECEK ÜÇ VAAT
AK Parti’nin istediği takviyesi alabilmesi için daha önemli adımlar atması gerektiğini söyleyen Kulat, “Ciddi bir af kanunu, kayyım kararlarının geri alınması ve anadilde eğitim gibi adımların karşılığı olan etkileri olabilir. Şimdilik bu adımların atılmaması mümkün görünmüyor; ancak bu konular şu an atılan adımların, diyalog kanallarının belirleyeceği sonuçlar olacaktır. Bir zemin yoklaması var” formunda konuştu.
‘AK PARTİ’NİN ADIMLARI YUMUŞAMA HAMLESİNİN BİR İŞARETİ OLARAK GÖRÜLEBİLİR’
AK Parti’nin tutumunda görülen değişimi Kürt seçmenin seçimlerde oynayacağı belirleyici rolle ilişkilendiren siyaset bilimci ve Gazete Duvar muharriri Zafer Yörük ise “İktidar ve Erdoğan, seçimlere giderken attığı adımlar ile HDP ve Selahattin Demirtaş ile arasını yumuşatmaya, bunun üzerinden de HDP seçmeninden oy almanın zeminini oluşturmaya çalışıyor. Tam da bu noktada AK Parti’nin HDP’ye yaptığı ziyaret sonrasında AK Parti MKYK üyesi Orhan Miroğlu’nun “HDP’nin fırsatı ıskalamaması gerektiği” istikametindeki iletisi da yumuşama atılımının bir işareti olarak görülebilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘SÜREÇ YA HDP’Yİ TARAFSIZ BİR ALANA ÇEKEBİLİR YA DA MİLLET İTTİFAKI’NI ÇATLATABİLİR’
Yörük, Kürt sıkıntısının siyasetin gündemine er geç geleceğini fakat şu an atılan adımların “yeni bir sürecin başlangıcı” olarak değerlendirilemeyeceğini kaydetti.
Bu noktada HDP’nin ‘cumhurbaşkanı adaylığı’ konusunda makulde anlaşıldığı takdirde takviye vereceğini tabir ettiği Millet İttifakı’nın netleşmesi gerektiğine vurgu yapan Yörük, bu durumun sağlanamaması durumunda yaşanabilecek süreci şu sözlerle özetledi:
“İYİ Parti’nin HDP ile yaşadığı tansiyon ilerleyen süreçte ya HDP’yi altılı masadan daha da kopararak tarafsız bir alana çekebilir ya da Millet İttifakı’nı çatlatabilir. Her iki durumun da olumsuz sonuçları elbette olur. HDP, ortaya düşerse iktidarı desteklemese dahi kendi bloğu ile bağımsız aday çıkarabilir. Bu da oyların bölünmesine, HDP tabanında bir çalkalanmaya neden olabileceği üzere seçimlerde de Erdoğan’ın bahtının artırmasına yarayabilir. Bu manada da AK Parti’nin adımlarının bir taşla birkaç kuş vurma projesi olduğu anlaşılıyor.”
İktidarın ilerleyen süreçlerde farklı adımlar da atabileceğini kaydeden Yörük, “Kobane Davası’nda tahliyeler, HDP kapatma davasının düşmesi gibi konular gündeme gelebilir. AK Parti, MHP faktöründen dolayı HDP ile açık açık bir ittifak yapamazsa da bu hamleleri ile HDP tabanından oy koparabilir veya Millet İttifakı ile HDP arasına uçurum koyarak ittifakın çatlamasına zemin hazırlayabilir. Tüm bunlar da seçimde Erdoğan lehine şekillenecek nedenler arasındadır” dedi.
